Trong một thế giới đầy biến động và dữ liệu chồng chất, việc đưa ra quyết định sáng suốt trở thành một kỹ năng sống còn. AI tạo sinh không chỉ giúp tạo nội dung, mà còn là công cụ hỗ trợ ra quyết định trong môi trường không chắc chắn – nơi cảm tính không còn là “phao cứu sinh”.
Việc học AI tạo sinh trong 100 ngày không chỉ giúp người dùng làm quen với công cụ hiện đại, mà còn là hành trình rèn luyện tư duy, tăng cường sự nhạy bén và khả năng đưa ra quyết định trước các tình huống phức tạp. Dưới đây là những góc nhìn cụ thể về cách AI tạo sinh hỗ trợ con người đưa ra lựa chọn sáng suốt hơn.
Làm quen với mô hình ra quyết định thông minh từ ngày đầu tiên
Ngay trong những ngày đầu tiên học AI tạo sinh, người dùng bắt đầu tiếp xúc với khái niệm về mô hình hóa tư duy. Một mô hình ra quyết định thông minh không chỉ dựa vào trực giác mà dựa trên phân tích các tình huống bằng dữ liệu, kịch bản và xác suất.
AI tạo sinh, như ChatGPT, có khả năng mô phỏng các kịch bản “nếu – thì”, đưa ra các tình huống giả định đa chiều để người dùng so sánh và đánh giá. Điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường không chắc chắn, nơi không có một câu trả lời đúng duy nhất. Với khả năng xử lý lượng lớn thông tin đầu vào, AI tạo sinh giúp “giảm nhiễu”, đưa ra các góc nhìn khách quan hơn, hạn chế sự thiên lệch do cảm xúc.
Chẳng hạn, khi đối mặt với quyết định chuyển việc, người học có thể dùng AI để liệt kê các yếu tố tác động (lương, vị trí, cơ hội phát triển…), mô phỏng các tình huống 6 tháng – 1 năm sau khi lựa chọn từng phương án, từ đó giúp người dùng thấy rõ hơn hệ quả và rủi ro.
Thay đổi tư duy: từ cảm tính sang dựa trên dữ liệu
Một trong những chuyển biến lớn nhất khi học AI tạo sinh là khả năng dịch các cảm xúc mơ hồ thành các yếu tố có thể phân tích được. Trong 100 ngày luyện tập, người dùng dần học được cách hỏi đúng, đặt giả thiết rõ ràng, và học từ phản hồi của AI để hoàn thiện hệ thống suy nghĩ.
Theo ThS. Võ Thị Mỹ Duyên – chuyên gia đào tạo ứng dụng AI tạo sinh, “Chúng ta thường ra quyết định trong tâm thế hoang mang, vì thiếu dữ liệu hoặc bị cảm xúc chi phối. AI tạo sinh không thay ta quyết định, nhưng nó giống như một người đồng hành luôn tỉnh táo, giúp ta nhìn lại quyết định của mình bằng góc nhìn logic.”
Từ những câu hỏi đơn giản như “Có nên mua bảo hiểm nhân thọ vào thời điểm này?” đến các chiến lược kinh doanh phức tạp, AI tạo sinh buộc người dùng phải làm rõ mục tiêu, đánh giá yếu tố rủi ro, và dự đoán các kịch bản tương lai – một kỹ năng quan trọng trong thế kỷ 21.
Mô phỏng và đánh giá kịch bản giúp giảm sai lầm
Một trong những điểm nổi bật của AI tạo sinh là khả năng mô phỏng – không phải mô phỏng đồ họa mà là mô phỏng quyết định. Người dùng có thể đưa vào một loạt tình huống “giả lập” và yêu cầu AI phân tích điểm mạnh – yếu, rủi ro – cơ hội theo từng góc độ (người mua, người bán, nhà đầu tư…).
Ví dụ, một giáo viên muốn chuyển đổi nghề nghiệp sang làm nội dung số có thể mô phỏng ba hướng: làm freelancer toàn thời gian, kết hợp dạy học và làm nội dung, hay chỉ đầu tư nội dung như nghề phụ. Với mỗi mô hình, AI sẽ hỗ trợ phân tích nhu cầu thị trường, thời gian học nghề, tiềm năng thu nhập và cả cảm xúc cá nhân.
Việc mô phỏng này giúp người dùng nhìn nhận rõ hơn các “hệ quả không mong muốn” trước khi bước vào thực tế – một lợi thế cực lớn khi đưa ra các quyết định lớn như đầu tư, thay đổi cuộc sống hay định hướng nghề nghiệp.
Tăng độ linh hoạt và thích nghi khi mọi thứ thay đổi
Không phải lúc nào kế hoạch cũng diễn ra như dự kiến. Nhưng với người học AI tạo sinh, họ được luyện tư duy linh hoạt – “chạy giả lập” lại các kịch bản liên tục, cập nhật thông tin mới và điều chỉnh quyết định nhanh hơn người thường.
AI không chỉ cung cấp câu trả lời, mà còn dạy cách đặt câu hỏi lại khi điều kiện thay đổi. Nếu một người định mở quán cà phê nhưng thị trường đột ngột biến động, họ có thể dùng AI để phân tích lại, so sánh mô hình chuyển hướng sang bán online, hoặc điều chỉnh thực đơn cho hợp thời.
Cách ra quyết định linh hoạt này không chỉ giảm rủi ro mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh. Trong môi trường không chắc chắn, người nào điều chỉnh nhanh hơn, người đó sống sót lâu hơn.
Từ quyết định cá nhân đến quyết định tổ chức
Khi đã làm chủ AI tạo sinh ở cấp độ cá nhân, người học hoàn toàn có thể mở rộng ra cấp độ tổ chức. Nhiều doanh nghiệp nhỏ đã ứng dụng ChatGPT trong việc ra quyết định sản phẩm, thiết kế chiến dịch marketing, phân tích hành vi khách hàng hay mô phỏng các phản ứng của thị trường.
Một nhân viên có thể dùng AI để dự đoán phản ứng của sếp với một đề xuất mới. Một đội nhóm có thể dùng AI tạo sinh để mô phỏng phản ứng khách hàng với 3 mẫu thiết kế khác nhau mà không cần phải làm khảo sát thực tế quá tốn kém.
Qua 100 ngày làm quen, luyện tập và áp dụng, người học AI tạo sinh dần phát triển một hệ thống ra quyết định “có cơ sở” – ít cảm tính, nhiều bằng chứng, linh hoạt và luôn mở rộng góc nhìn.
Bài viết do AI tổng hợp dựa theo một phần giáo trình VTALK
