Trong khi trí tuệ nhân tạo (AI) tạo sinh ngày càng len lỏi vào từng ngóc ngách cuộc sống, thì không ít phụ huynh và giáo viên vẫn cảm thấy… đứng ngoài cuộc chơi. Thế nhưng, nếu xem AI không phải là công cụ khô khan mà như một trò chơi khám phá cùng con trẻ, bạn sẽ ngạc nhiên với những điều học được – không chỉ từ máy móc mà cả từ chính con mình.
AI không chỉ dành cho dân kỹ thuật
Khác với suy nghĩ phổ biến, học AI không bắt buộc phải biết lập trình hay giỏi toán. Đặc biệt với AI tạo sinh như ChatGPT, DALL·E hay Copilot, người dùng chỉ cần biết diễn đạt suy nghĩ rõ ràng bằng lời – một kỹ năng ai cũng có thể rèn luyện.
Thực tế, rất nhiều ứng dụng AI hiện nay được thiết kế tối giản, thân thiện. ChatGPT là ví dụ điển hình. Thay vì gõ mã code, bạn chỉ cần viết câu hỏi bằng tiếng Việt, càng rõ ràng càng tốt. Từ việc viết bài văn mẫu, đặt câu hỏi Toán lớp 5, đến sáng tác truyện ngắn thiếu nhi – mọi thứ đều có thể bắt đầu chỉ bằng một câu lệnh đơn giản: “Viết giúp tôi…”
Vì thế, nếu bạn là một phụ huynh không chuyên công nghệ, điều quan trọng nhất không phải là học các thuật toán phức tạp, mà là học cách đặt câu hỏi hay và sử dụng AI như một người bạn đồng hành sáng tạo.
Cùng con học AI – cơ hội để gần gũi hơn
Trẻ con ngày nay tiếp cận công nghệ rất sớm, nhưng không phải lúc nào chúng cũng biết dùng đúng cách. Nhiều cha mẹ lo lắng con nghiện màn hình, chơi game nhiều, nhưng lại chưa biết cách hướng dẫn con dùng công nghệ có ích. Học AI cùng con là một cách tuyệt vời để xây dựng “vùng giao thoa” giữa hai thế hệ.
Bạn có thể bắt đầu từ những trò chơi nhỏ như: cùng con “chat” với AI để tạo ra một truyện cổ tích mới, rồi dùng công cụ tạo ảnh AI để minh họa truyện. Hoặc cùng con đặt câu hỏi cho ChatGPT về kiến thức khoa học, lịch sử. Chính sự tò mò và sáng tạo của con trẻ sẽ khiến bạn bất ngờ – và dần dần, bạn cũng thấy mình “bắt sóng” công nghệ dễ dàng hơn.
Theo Thạc sĩ Võ Thị Mỹ Duyên – chuyên gia đào tạo ứng dụng AI tạo sinh: “Khi phụ huynh học cùng con, điều học được không chỉ là cách dùng AI, mà còn là cách lắng nghe, kết nối với con trong thời đại số. AI không thay thế con người, mà giúp chúng ta trở nên gần gũi và hiểu nhau hơn nếu dùng đúng cách.”
Học AI không còn là “xa xỉ”
Một trong những rào cản tâm lý của người lớn khi tiếp cận AI là nghĩ rằng “cái này dành cho người giỏi, tôi không theo kịp đâu”. Nhưng thực tế đã thay đổi. Với các nền tảng học miễn phí như VTALK, Coursera, hoặc các lớp ngắn hạn ở trung tâm cộng đồng, bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu từ số 0.
Quan trọng hơn, quá trình học không cần áp lực. Bạn không cần phải “nắm hết mọi thứ”, chỉ cần mỗi ngày học một chút, thử một tính năng, rút ra một điều mới – thế là đủ. Dùng AI để viết nhật ký, lên thực đơn ăn uống, dịch tài liệu cho con học tiếng Anh… chính là những ứng dụng gần gũi nhất và dễ bắt đầu nhất.
Từ trò chơi đến tư duy công nghệ
Học AI cùng con không chỉ giúp bạn làm chủ công nghệ, mà còn hình thành tư duy phản biện, khả năng tự học – điều quan trọng với cả người lớn và trẻ em. Khi chơi cùng AI, bạn sẽ tự hỏi: Tại sao AI trả lời như vậy? Có đúng không? Mình có thể hỏi lại theo cách nào khác?
Dần dần, bạn và con không còn chỉ là “người dùng”, mà trở thành những người đặt câu hỏi, đánh giá và khai thác công nghệ một cách có chủ đích. Đây chính là nền tảng của “tư duy công nghệ” – không phải học để thành chuyên gia, mà để không bị động trước thời đại mới.
Bắt đầu từ điều nhỏ, đừng chờ khi hoàn hảo
Bạn không cần đợi đến khi có khóa học chính quy hay một thiết bị tối tân để bắt đầu. Một chiếc điện thoại có kết nối internet và một buổi tối rảnh rỗi là đủ để bạn và con “vào vai” những nhà thám hiểm AI. Có thể ban đầu, bạn thấy lúng túng. Nhưng mỗi bước thử – dù là gõ sai câu lệnh, hay AI trả lời chưa đúng ý – đều là một phần của hành trình học hỏi đầy thú vị.
Và hơn hết, bạn không đi một mình. Hàng triệu người trên thế giới – từ bà mẹ nội trợ đến giáo viên về hưu – đang từng bước khám phá sức mạnh của AI. Bạn có thể là người tiếp theo, chỉ cần bắt đầu, hôm nay.
Bài viết do AI tổng hợp dựa theo một phần giáo trình VTALK
