Thế nào là một bài thuyết trình?
Là Steve Jobs đứng trước sân khấu tại Macworld ở San Francisco vào ngày 9/1/2007 để giới thiệu iPhone đầu tiên và kéo theo đó là một trang lịch sử mới cho smartphone?
Là Obama phát biểu hùng hồn trước 2000 người tại thủ đô Hà Nội nhân chuyến thăm tới Việt Nam năm 2016 làm nức lòng bao thế hệ?
Là chủ tịch Hồ Chí Minh dõng dạc đọc bản Tuyên ngôn Độc lập trong sự mong chờ của hàng triệu người con đất Việt tại quảng trường Ba Đình lịch sử năm 1945?
Đó là suy nghĩ thường thấy, là hình dung mặc định chung của chúng ta về kỹ năng nói trước đám đông. Chúng ta luôn nghĩ về thuyết trình là những bài nói thay đổi lịch sử nhân loại, là lời phát biểu của những nhân vật tầm cỡ nhất thời đại, là những câu nói vang danh sử sách đến ngàn đời sau.
Thế nhưng, bác nông dân vẫn đang dùng lời nói của mình để kể cho người đời nghe về câu chuyện đồng ruộng. Người cô giáo dịu hiền vẫn ngày ngày dùng câu từ của mình để vun đắp cho những thế hệ tương lai. Cô bạn nhỏ kế bên nhà vẫn đang dùng giọng điệu say mê của mình để kể về kỷ niệm đẹp nhất ngày tựu trường đầu tiên. Đó vẫn chính là thuyết trình.
Không có một định nghĩa rõ ràng, một giới hạn cụ thể nào dành cho thuyết trình. Vì thuyết trình là kỹ năng sống của thời đại, là lời ăn tiếng nói hằng ngày, là cuộc sống thực mà chúng ta đang cảm nhận và trải qua trong mỗi phút giây.
Theo ông Mai Nguyễn Hoàng Nam, Giám đốc Điều hành Học viện Kỹ năng VTALK chia sẻ, “Thuyết trình không phải là đứng trên sân khấu thao thao bất tuyệt. Thuyết trình là cách luận giải những điều khó hiểu thành ngôn ngữ phổ thông, là việc thuyết phục người khác thay đổi hệ tư tưởng mà họ luôn bảo vệ, là nghệ thuật giao tiếp trong mọi tình huống trong cuộc sống hàng ngày”. Nghĩa là, thuyết trình cũng là chia sẻ, và chia sẻ chính là thuyết trình. Thuyết trình bắt nguồn từ những điều đơn giản, thực tế nhất và cũng từ thuyết trình, con người có thể làm nên những điều vĩ đại nhất.
Khi chuyên gia tâm lý học xã hội Amy Cuddy nói về câu chuyện “Ngôn ngữ cơ thể định hình con người bạn”, chúng ta không thể phân biệt, bà đang thuyết trình hay đang chia sẻ, chúng ta nghĩ về những bí mật của ngôn ngữ cơ thể. Khi David Gallo trình chiếu một đoạn phim đáng kinh ngạc về những sinh vật dưới nước, chẳng ai quan tâm ông đang thuyết trình hay chia sẻ, chúng ta cảm thấy tự hào và biết ơn những công trình nghiên cứu tiên phong từ các nhà khám phá như Edith Widder và Roger Hanlon về thế giới sinh vật ngoài kia. Khi hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên đứng trước sân khấu và nói về giấc mơ cống hiến cho nhân loại, chúng ta cảm nhận sự quyết tâm và chân thành của cô, chẳng còn ai phân vân, đó là thuyết trình hay chia sẻ. Vì với họ, việc nói ra, diễn đạt những suy nghĩ, ý kiến thành lời là để truyền đạt thông tin, không quan trọng đó là thuyết trình hay là chia sẻ.
Ý nghĩa thôi thúc hành động và thay đổi đằng sau lời nói mới là thứ thực sự quan trọng của giao tiếp. Thuyết trình vốn cũng chỉ là một cách truyền đạt và dẫn dắt để thông tin trở nên hấp dẫn và thu hút hơn. Vì thế, việc “phóng đại” thuyết trình là một đặc quyền riêng của những nhân vật kiệt xuất, là những bài nói có sức mạnh xoay chuyển nhân loại hay những câu chuyện đổi dời cả lịch sử thế giới đang tạo ra những rào cản vô hình cho quá trình học hỏi kỹ năng thuyết trình ở mỗi người.
Chúng ta mặc định, chỉ những dịp quan trọng mới cần thuyết trình. Chỉ những vị trí chủ chốt mới cần phát biểu. Chỉ những cuộc thi mới cần phải thuyết phục người khác. Chính những suy nghĩ ấy khiến chúng ta dè chừng và ngần ngại khi bắt đầu luyện tập kỹ năng thuyết trình.
Chúng ta cần hiểu rằng, để giới thiệu bản thân một cách ấn tượng trước đám đông, chúng ta đang thuyết trình về chính mình. Để bắt chuyện thành công với một người xa lạ, chúng ta đang chia sẻ những giá trị để thu hút họ. Để bảo vệ quan điểm trước bố mẹ, bạn bè, chúng ta đang thuyết phục bằng lý lẽ và dẫn chứng cụ thể. Hay đơn giản, để nhận được sự mến mộ và công nhận từ mọi người, chúng ta phải biết cách thể hiện và thuyết trình về chính mình theo cách khôn ngoan nhất.
Thuyết trình không còn là sân khấu độc quyền của sự trang nghiêm hay bắt buộc phải gắn liền với áo vest, với quần tây nữa. Thuyết trình ghi dấu trong từng lời nói của chúng ta. Chính vì thế, việc học hỏi và rèn giũa kỹ năng thuyết trình phải được bắt đầu từ chính những cuộc hội thoại đơn giản nhất. Thuyết trình không khó, cũng không phụ thuộc vào yếu tố thiên phú, quan trọng nhất vẫn là quá trình rèn luyện cho thuần thục của mỗi người. Đây cũng chính là lý do khiến Học viện Kỹ năng VTALK, cơ sở đào tạo thuyết trình hàng đầu tại thành phố Hồ Chí Minh, luôn khuyến khích và hỗ trợ các học viên áp dụng thuyết trình vào đời sống hàng ngày. Mục đích cuối cùng của thuyết trình là phải đạt được mục đích thông tin trong giao tiếp, và cách hữu hiệu nhất chính là xây dựng nền tảng thuyết trình từ lời ăn tiếng nói hàng ngày.
